Luật sư Trần Thị Loan - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết: Theo quy định tại Điều 3 Luật Xây dựng năm 2014, sửa đổi bổ sung năm 2020 định nghĩa: “Giấy phép xây dựng là văn bản pháp lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư để xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo, di dời công trình”.
Tại khoản 1, khoản 2 Điều 89 Luật Xây dựng năm 2014, sửa đổi bổ sung năm 2020 quy định về giấy phép xây dựng như sau: Công trình xây dựng phải có giấy phép xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho chủ đầu tư theo quy định của Luật này, trừ các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
Tại khoản 2 của điều này, các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng gồm: Nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 07 tầng thuộc dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, dự án đầu tư xây dựng nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; Công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 07 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở miền núi, hải đảo thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng; trừ công trình, nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa;
Đối chiếu quy định của pháp luật nêu trên, đối với công trình xây dựng nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 07 tầng và vị trí xây dựng thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được phê duyệt (trừ nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa) sẽ được miễn giấy phép xây dựng.
Chủ đầu tư có quyền tiến hành xây dựng công trình nhà ở mà không cần thực hiện thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng. Tuy nhiên việc xây dựng cần đảm bảo chất lượng cũng như an toàn, không gây ảnh hưởng đến các công trình xung quanh.
Tuy nhiên để đảm bảo việc xây dựng của mình thuộc trường hợp không có quy hoạch nêu trên, trước khi tiến hành xây dựng, chủ đầu tư nên liên hệ với chính quyền tại địa phương để được cung cấp đầy đủ và chính xác thông tin về quy hoạch đối với vị trí thửa đất đang có kế hoạch xây dựng.
Đối với công trình nhà ở tại nông thôn có quy mồ từ 07 tầng trở lên, nhà ở riêng lẻ được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa, chủ đầu tư bắt buộc phải tiến hành xin cấp giấy phép xây dựng theo quy định và chỉ được tiến hành xây dựng khi đã được cơ quan có thẩm quyền xấp giấy phép xây dựng. Trường hợp chủ đầu tư xây dựng công trình khi chưa được cấp phép sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.